AFAD internet sitesinde deprem öncesinde, anında ve sonrasında yapılması gerekenleri yayınladı. Peki deprem öncesi alınabilecek önlemler nelerdir? Deprem sırasında ne yapmalıyız? Deprem sonrası yapılması gerekenler nelerdir?
Türkiye'de son dönemde yaşanan depremler büyük korku ve telaşa neden oldu. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) da internet sitesinde deprem öncesinde, anında ve sonrasında yapılması gerekenleri yayınladı.
DEPREM ÖNCESİ ALINACAK ÖNLEMLER
♦ Kaygan ve ovalık bölgeler imara açılmamalı. Gevşek toprağa sahip meyilli arazilere konut yapılmamalı.
♦ Yapılar deprem etkilerine karşı dayanıklı inşa edilmeli.
♦ İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere ev ve bina yapılmamalı.
♦ Dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine bina yapılmamalı.
♦ Çok kar yağan ve çığ gelen yamaçlarda bina yapılmamalı.
♦ Mevcut binaların dayanıklılıkları artırılmalı.
♦ Konutlara deprem sigortası yaptırılmalı.
Bu önlemlerin yanı sıra, yapısal olamayan, yani binadan değil de eşyalardan kaynaklanacak hasarlardan korunmak için günlük kullandığımız eşyalarımızın ev içerisine yerleştirilmesinde aşağıda sayılan önlemleri almalıyız:
♦ Dolap üzerine konulan eşyaların kayarak düşmelerini önlemek için plastik tutucu malzeme veya yapıştırıcılarla sabitleyin.
♦ Soba ve diğer ısıtıcıları sağlam malzemelerle duvara veya yere sabitleyin.
♦ Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyaları birbirine ve duvara sabitleyin. Eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa, çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi koyun.
♦ Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazları bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde, duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve kanca ile asın.
♦ İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapakları mekanik kilitler takılarak sıkıca kapalı kalmalarını sağlayın.
♦ Tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyaların altına metal profil koyarak bunların kaymasını önleyin.
♦ Zehirli, patlayıcı, yanıcı maddeler düşmeyecek bir konumda sabitleyin ve kırılmayacak bir şekilde depolayın. Bu maddelerin üzerlerine fosforlu, belirleyici etiketler koyun.
♦ Rafların önüne elastik bant ya da tel ekleyin. Küçük nesneler ve şişeler, birbirlerine çarpmayacak ve devrilmeyecek şekilde, kutuların içine yerleştirin.
♦ Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortalarını otomatik hale getirin.
♦ Binadan acilen çıkmak için kullanılacak yollardaki tehlikeleri ortadan kaldırın, bu yollar işaretleyin, çıkışı engelleyebilecek eşyaları çıkış yolu üzerinden kaldırın.
♦ Geniş çıkış yolları oluşturun. Dışa doğru açılan kapıları kullanın, acil çıkış kapıları kilitli tutmayın. Acil çıkışları aydınlatın.
♦ Karyolaları pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına koymayın, karyolanın üzerinde ağır eşya olan raf bulundurun.
♦ Aile olarak (evde, iş yerinde, apartmanda, okulda) “Afete hazırlık planları” yapın. Her altı ayda bir bu planı gözden geçirin. Zaman zaman bu plana göre tatbikat yapın.
♦ Bir afet ve acil durumda eve ulaşılamayacak durumlar için aile olarak alternatif buluşma yeri ve iletişim yolu belirleyin.
♦ Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyalarını hazırlayarak su geçirmeyecek bir şekilde saklayın. Bir örneğini de başka bir yerde bulundurun.
♦ Binada mutlaka yangın söndürme cihazı bulundurun ve periyodik olarak bakımını da yaptırın. Bu cihazlar;
♦ Herkesin kolayca görebileceği ve ulaşılabileceği bir yerde tutun.
♦ Duvara sıkıca sabitleyin.
♦ Her yıl ilgili firma tarafından bakımını yaptırın.
♦ Bir kez kullanıldıktan sonra mutlaka tekrar doldurun.
♦ Binalarda asansörlerin kapı yanlarına "Deprem Sırasında Kullanılmaz" levhası asın.
DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
Deprem Anında Bina İçerisindeyseniz;
♦ Kesinlikle panik yapmayın.
♦ Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun.
♦ Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturun.
♦ Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb.) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda bekleyin.
♦ Güvenli bir yer bulup diz üstü çökün. Başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapanın. Düşmemek için sabit bir yere tutunun.
♦ Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın.
♦ Balkona çıkmayın.
♦ Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlamayın.
♦ Kesinlikle asansör kullanmayın.
♦ Telefonları acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanmayın.
♦ Kibrit, çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.
♦ Tekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek baş ve boynunuzu koruyun.
♦ Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu gibi cihazları kapatın. Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.
♦ Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcıları söndürün.
♦ Diğer güvenlik önlemi alarak gerekli olan eşya ve malzemelerle binayı güvenli bir şekilde terk edin.
♦ Okulda sınıfta ya da büroda iseniz sağlam sıra, masa altlarında veya yanında; koridorda iseniz duvarın yanına hayat üçgeni oluşturun.
♦ Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durun.
Deprem Anında Açık Alandaysanız;
♦ Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşın. Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.
♦ Toprak kayması olabilecek, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmayın.
♦ Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olun.
♦ Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.
♦ Deniz kıyısından uzaklaşın.
Deprem Anında Araç Kullanıyorsanız;
Sarsıntı sırasında karayolunda seyir halindeyseniz;
♦ Bulunduğunuz yer güvenli ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarı yerinde bırakıp, pencereleri kapayarak araç içerisinde bekleyin. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.
♦ Aracınız meskun mahallerde ya da güvenli bir yerde değilse (ağaç ya da enerji hatları veya direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durdurun. Kontak anahtarı üzerinde bırakarak aracı terk edin ve trafikten uzak açık alanlara gidin.
♦ Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; aracı durdurup aşağıya inin ve yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekin, ellerle baş ve boynunuzu koruyun. (Çök-Kapan-Tutun)
♦ Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkın, yanına yan yatarak, ellerle baş ve boynunuzu koruyun.
Metroda Veya Diğer Toplu Taşıma Araçlarındaysanız;
♦ Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inmeyin.
♦ Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunun, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uyun.
DEPREM SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER
Kapalı Alandaysanız;
♦ Önce kendi emniyetinizden emin olun.
♦ Sonra çevrenizde yardım edebileceğiniz kimse olup olmadığını kontrol edin.
♦ Eğer gaz kokusu alırsanız, gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Hemen binayı terk edin.
♦ Dökülen tehlikeli maddeleri temizleyin.
♦ Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun.
♦ Acil durum çantasını yanınıza alın, mahalle buluşma noktasına geçin.
♦ Radyo ve TV gibi kitle iletişim araçlarıyla yapılan uyarıları dinleyin.
♦ Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.
♦ Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.
Açık Alandaysanız;
♦ Çevrenizdeki hasara dikkat ederek bunları not edin.
♦ Hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durun.
♦ Önce yakın çevrenizde acil yardıma gerek duyanlara yardım edin.
♦ Sonra mahalle toplanma noktasına gidin.
♦ Yardım çalışmalarına katılın. Özel ilgiye ihtiyacı olan afetzedelere -yaşlılar, bebekler, hamileler, engelliler- yardımcı olun.
Yıkıntı Altında Mahsur Kaldıysanız;
♦ Paniklemeden durumunuzu kontrol edin.
♦ Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın.
♦ Enerjinizi en tasarruflu şekilde kullanmak için olabildiğince az hareket edin.
♦ El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız ses çıkararak yerinizi belli etmeye çalışın.
♦ Sesinizi kullanabiliyorsanız kurtarma ekiplerine seslenmeye çalışın. Ancak enerjinizi kontrollü kullanın.
Kaynak: AFAD
