Baba, diğerlerini mahrum edip sadece bir oğluna bağışta bulunmuşsa, oğul bundan sorumlu olur mu, ne yapması gerekir?

Kişi, mülkiyetinde bulunan mal üzerinde dilediği gibi tasarruf hakkına sahip olduğundan, çocuklarından birine bağışta bulunurken diğerlerinin onayını almak zorunda değildir. Bununla birlikte, anne babanın çocuklarına karşı başlıca görevlerinden biri de aralarında herhangi bir ayırım yapmaksızın onlara eşit muamelede bulunmaktır. Böyle bir davranış, onların görevi olduğu kadar çocuğun da hakkıdır. Çocukların kız-erkek, büyük-küçük olması sonucu değiştirmez. Sahabeden Beşir b. Sa’d, oğlu Nu’man’a bir hibede bulunmak istediğinde eşi Hz. Peygamber’i (s.a.s.) buna şahit tutmasını söyler. Beşir bunun için Resûl-i Ekrem’e gelir ve olayı anlatır. Hz. Peygamber; “Öteki çocuklarına da bir şey bağışladın mı? “ diye sorar. “Hayır” cevabını alınca da şöyle buyurur: “Allah’tan sakının ve çocuklarınız arasında adaletli davranın.” (Buhârî, Hibe, 12-13; Müslim, Hibât, 13) Hz. Peygamber (s.a.s.)’in bu ifadesinden sonra Beşir b. Sa’d hibesinden dönmüştür (Müslim, Hibât, 13).

İslam’ın belirlediği miras hükümleri, murisin ölümünden sonra geçerlidir. Fakat kişi hayatta iken dilediği şekilde bağış yapabilir. Bununla birlikte bir babanın mallarının tamamını veya bir kısmını, diğerlerinin rızası olmadan, kız olsun erkek olsun çocuklarından bazılarına vererek aralarında ayrım yapması dinen uygun değildir. Ama her halükârda baba, evlatlar arasında ayırım yaparak hayatta iken mallarını bir oğluna devredip diğerlerini mahrum bırakırsa, bunda kendisine mal devredilen oğlunun bir sorumluluğu söz konusu olmaz. Bu oğlun, kendisine devredilen malları mecbur olmamakla birlikte mahrum bırakılan kardeşlerine mirastaki payları miktarınca vermesi uygun olur.