Hz. Akîl, Peygamber Efendimizin amcası Ebu Talib’in oğlu olup Hz. Ali ve Cafer-i Tayyâr’ın ağabeysidir. Hz. Ali’den yirmi yaş, Cafer’den de on yaş büyüktür. Başlangıçta Müslüman olmamış, Bedir muharebesine müşrik olarak Kureyş’in zorlamasıyla katılıp esir düşmüş, fidye verip de kurtulacak malı olmadığı için amcası Abbas fidyesini vererek kurtarmıştır. 

Akîl Hudeybiye antlaşması döneminde Medine’ye hicret ederek Müslüman olmuştur. 

Bir defa Akîl ile Muaviye sohbet ediyorlardı, yanlarında Şamlılar vardı. Muâviye, güya Akîl’i küçük düşürmek için:
“- Ey Şamlılar! Allah’ın kitabında buyrulan ‘Ebû Leheb’in elleri kurusun ve kendisi kahrolsun’ ayetini duydunuz mu?” dedi. Şamlılar:
“- Evet, duyduk” dediler. Muâviye devamla:
“- İşte Ebû Leheb, bu Akîl’in amcasıdır” dedi.
Bu kez söz sırası Akîl’e gelmişti. Akîl zeki bir kimseydi, hiç vakit geçirmeden sordu:
“- Ey Şamlılar! Aynı sûredeki ‘Ebû Leheb’in odun hamalı olan karısı...’ sözünü duydunuz mu?” dedi. Şamlılar yine:
“- Evet, duyduk” dediler. Akîl:
“- İşte o kadın da Muâviye’nin halasıdır” diyerek ona hak etmiş olduğu cevabı vermiştir. 

Molla Câmi bunu anlattıktan sonra şöyle öğüt verir: “Akıllı kişi kendi kusuruna bakar, başkasının kusurunu görmez. Senin kusurunu görmezden gelenin sen de kusuruna bakma.”

Lâmi’î Zâde Abdullah Çelebi de aynı olayı anlat-tıktan sonra manzum olarak şöyle der:
Vardur ki sende naks sakın aybın âharun
Urma yüzüne çekmeyesin tâ hacaleti
Terk eyleyüp özünde uyûbun mazarratın
Bilmem ne nef’ider sana halkın fezâhatı.
Anlamı özetle şöyle: 
Mademki sende kusur vardır, öyle ise utanç duymamak için başkalarının kusurlarını yüzlerine vurma.
Sen kendindeki kusurları terk etmeye bak. 
Halkın rezil edilmesi sana ne fayda sağlar bilmem ki? (Lâmi’î Zâde Abdullah Çelebi, Latifeler, s. 45)

Hiç kimse kusursuz değildir, başkalarının kusurunu söyleyip onu mahcup etmeye çalışan, kendi kusurlarının söylenmesine zemin hazırlamış olur.

Eee ne demişler: Men Dakka duka: Çalma kapısını çalarlar kapını.