• Anasayfa
  • Favorilere Ekle
  • Site Haritası
  • https://www.facebook.com/insanveislam.org/
  • https://twitter.com/insanuislam











Kötülükler Karşısında Utanma Duygusu ve Allah Korkusu

KÖTÜLÜKLER KARŞISINDA UTANMA DUYGUSU VE ALLAH KORKUSU

 

يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلاَ يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لاَ يَرْضَى مِنَ الْقَوْلِ وَكَانَ اللّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطاً:

 

     “Günahkârlar, insanlardan gizleniyorlar da Allah’tan gizlenmiyorlar. Hâlbuki Allah, geceleyin razı olmayacağı sözleri söyleyenlerle beraberdir. Allah onların bütün yaptıklarını ilmiyle kuşatmıştır.”   (NİSA SURESİ – 108. AYET)

 

     Yaratılmışların en değerlisi olan insan, boş yere yaratılmadığı gibi başıboş da bırakılmamıştır. Allah’ı tanıma, O’na iman ve ibadet etme; kendisine, ailesine, insanlara, canlılara ve çevreye karşı sorumlu olma; sahip olduğu nimetlere şükretme; kötülük ve haramlardan uzak durma gibi bir takım görevlerle sorumlu tutulmuştur. Bu görevleri yerine getirebilmesi için kendisine akıl verilmiş, peygamber ve kutsal kitaplarla rehberlik edilmiştir. Buna mukabil, kötülükleri emreden nefsi ile insanlara düşman olan, onlara çirkin söz, fiil ve davranışları, haram ve yasakları emreden şeytan ile hayır, şer, iyilik, kötülük, mal-mülk, evlat ve çeşitli musibetlerle imtihana tabi tutulmuştur.

     Okuma, yazma, öğrenme, anlama, anlatma ve benzeri yeteneklerle donatılan; din, utanma, sevme, kızma, korkma, acıma ve benzeri duygularla yüklü olan insanın, iyilik ve kötülükler, sevap ve günah ameller karşısında tavrı iradesine bırakılmakla birlikte; iyilik ve sevap olan amelleri yapması; kötülüklerden ve günah olan amellerden sakınması emredilmiştir.

     İnsan; sağduyusu, Allah inancı, din ve hayâ duygusu ile kötülükleri emreden nefsi ve şeytanın kötü telkinleri arasında mücadele halindedir. Allah inancı sağlam olan ve hayâ duygusunu yitirmeyen insan, iyilik ve güzelliklere yönelir, kötülük ve haramlardan uzak durur. Allah inancı zayıf, hayâ duygusu zedelenmiş, nefsine ve şeytana yenik düşmüş insan ise kötülük ve haramlara dalar ve şeytanın oyuncağı haline gelir. Bu tür insanlardan bazısı Allah’tan da insanlardan da utanmaz ve sakınmaz, kötülükleri ve günah fiilleri açıkça işler, bazıları ise insanlardan gizlenmeye çalışır ama Allah hiç aklına gelmez, O’ndan korkmaz ve utanmaz. Allah’ın bütün yaptıklarını bildiğini ve gördüğünü, bütün söylediklerini işittiğini aklının ucundan bile geçirmez. İşte Allah, bu tür insanları Kur’an’da kınamaktadır.

     Sohbetimizde bu konuyu anlatan bir ayeti tahlil etmeye çalışacağız. Bu ayet, “Günahkârlar, insanlardan gizleniyorlar da Allah’tan gizlenmiyorlar. Hâlbuki Allah, geceleyin razı olmayacağı sözleri söyleyenlerle beraberdir. Allah onların bütün yaptıklarını ilmiyle kuşatmıştır.” anlamındaki Nisa suresinin 108. ayetidir.

 

AYETİN ETİMOLOJİK TAHLİLİ

 

     Ayette dört cümle vardır:

1-) Günahkârlar, insanlardan gizleniyorlar.

2-) Allah’tan gizlenmiyorlar.

3-) Allah, geceleyin razı olmayacağı sözleri söyleyenlerle beraberdir.

4-) Allah, onların bütün yaptıklarını ilmiyle kuşatmıştır.

 

AYETİN ANLAM VE YORUMU

 

     Yüce Allah, bu ayette yerdiği ve kınadığı insanların hangi özelliğe sahip kişiler olduğunu aynı surenin şu ayetlerinde bildirmektedir:

 

وَلاَ تَكُن لِّلْخَآئِنِينَ خَصِيماً:

 

     “… (Ey Peygamberim!) Hainlerin savunucusu olma.”  (NİSA SURESİ – 105. AYET)

 

وَاسْتَغْفِرِ اللّهَ إِنَّ اللّهَ كَانَ غَفُوراً رَّحِيماً:

 

     “Allah’tan (ümmetinin günahkârları için)(4) mağfiret dile. Şüphesiz Allah, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”  (NİSA SURESİ – 106. AYET)

 

وَلاَ تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنفُسَهُمْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن كَانَ خَوَّاناً أَثِيماً:

 

     “Kendilerine hainlik edenleri savunma. Çünkü Allah, hiçbir haini, hiçbir günahkârı sevmez.”  (NİSA SURESİ – 107. AYET)

 

وَمَن يَكْسِبْ إِثْماً فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَى نَفْسِهِ وَكَانَ اللّهُ عَلِيماً حَكِيماً:

 

     “Kim bir kötülük yaparsa yahut kendisine zulmeder de sonra Allah’tan bağış dilerse Allah’ı çok bağışlayıcı ve çok merhamet edici bulur.”  (NİSA SURESİ – 110. AYET)

 

وَمَن يَكْسِبْ إِثْماً فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَى نَفْسِهِ وَكَانَ اللّهُ عَلِيماً حَكِيماً:

 

     “Kim bir günah kazanırsa onu ancak kendi aleyhine kazanmış olur. Allah, her şeyi hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.”  (NİSA SURESİ -111. AYET)

 

وَمَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْماًثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئاً فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَاناً وَإِثْماً مُّبِيناً:

 

     “Kim bir hata işler veya bir günah kazanır da sonra onu bir suçsuzun üzerine atarsa şüphesiz iftira etmiş, apaçık bir günah yüklenmiş olur.”  (NİSA SURESİ – 112. AYET)

     Ayetlerde 10 nitelik zikredilmektedir:

a-) Hainler (hâinîn)

b-) Nefislerine hainlik edenler (ellezîne yahtânûne enfüsehüm)

c-) Çok hainlik eden (havvân)

d-) Çok günah işleyen (esîm)

e-) Kötülük yapan (men ya’mel sûen)

f-) Nefsine zulmeden (ev yazlim nefsehû)

g-) Hata işleyen (ve men yeksib hatîeten)

h-) Günah işleyen (ve men yeksib … ismen)

i-) İftira eden (yermi bihî berîen)

j-) İnsanları saptırmaya ve şaşırtamaya çalışanlar.

     Yüce Allah, bu niteliklere sahip olan insanları sevmediğini bildirmektedir. Allah’ın bir kimseyi sevmemesi, ondan razı olmaması demektir.

     Nefislerine ve başkalarına ihanet edenler ve çok günah işleyenler kimlerdir? Bunlar, hangi günahları işlediler de bu duruma düştüler? Müfessirlerin beyanlarına göre Benî Zafer kabîlesinden Tu’me b. Ubeyrik, komşusu Katâde b. Nu’man’ın un dolu dağarcığı ile zırhını bir gece çalar. Zeyd b. Semin adındaki bir Yahudi’ye götürür ve ona emanet bırakır. Dağarcığı götürürken, dağarcıktaki bir yırtıktan yola un dökülür.

     Un dağarcığı ve zırhı çalınan Katâ’de, önce komşusu Tu’me’den şüphelenir. Tu’me’ye dağarcığını sorar. Tu’me, dağarcığı görmediğine ve nerede olduğunu bilmediğine yemin eder. Katâde, Tu’me’nin evini arar, fakat bulamaz. Bunun üzerine un döküntüsünün izini takip eder. Nihayet Yahudi’nin evinde dağarcığını ve zırhını bulur. Yahudi, Tu’me’nin emanet bıraktığını söyler ve tanıklarıyla bunu ispat eder. Zırhı Tu’me’nin çaldığı ortaya çıkar. Olay, Hz. Peygamber (SAV)’e intikal eder ve dava konusu olur. Tu’me’nin kabilesi geceleyin toplanır, “Hz. Peygamber (SAV)’e gidelim, hırsızlık suçunu Yahudi’ye isnat edelim, Tu’me de yemin etsin. Peygamber (SAV), Tu’me’nin yeminini kabul eder, çünkü Tu’me Müslüman’dır, Yahudi’nin sözünü dinlemez. Çünkü o Müslüman değildir.” derler. Hz. Peygamber (SAV)’e giderler ve ona “zırhın çalındığından Tu’me’nin haberinin olmadığını, Tu’me’nin suçsuz olduğunu, zırhı Yahudi’nin çaldığını, eğer Tu’me’nin aleyhine hükmedilirse itibarının kaybolacağını, zırh Yahudi’nin evinde bulunduğu için onunla mücadele etmesi gerektiğini” söylerler. Hz. Peygamber (SAV) de Tu’me’nin yeminine ve kabilesinin şahadetine binaen onu savunmak ister, bunun üzerine Nisa suresinin 105–114. ayetleri iner.

     Bu olay üzerine yüce Allah, 113. ayette şöyle buyurur:

 

وَلَوْلاَفَضْلُ اللّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ لَهَمَّت طَّآئِفَةٌ مُّنْهُمْ أَن يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلاُّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِنشَيْءٍ وَأَنزَلَ اللّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكَ عَظِيماً:

 

      “(Ey peygamberim!) Eğer Allah’ın sana lütfu ve merhameti olmasaydı onlardan bir grup seni şaşırtmak istemişti. Hâlbuki onlar ancak kendilerini saptırır/şaşırtırlar, sana hiç bir zarar veremezler. Allah sana Kitabı ve hikmeti indirmiş ve sana bilmediğin şeyleri öğretmiştir. Allah’ın sana lütfu çok büyüktür.” Allah, Hz. Peygamber (SAV)’den adaletle hükmetmesini, bu tür davranışta bulunan hainleri savunmamasını istemiş ve Hz. Peygamber (SAV)’e:

 

إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللّهُ وَلاَ تَكُن لِّلْخَآئِنِينَ خَصِيماً:

 

     “(Ey Peygamberim!) Biz sana kitabı hak olarak indirdik ki, insanlar arasında Allah’ın sana öğrettikleri ile hüküm veresin. Sakın, hainlerin savunucusu olma.” ve “nefislerine hainlik edenleri savunma.”  (NİSA SURESİ – 105. AYET)

     Talimatını vermiş ve:

 

 

هَاأَنتُمْ هَـؤُلاء جَادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَمَن يُجَادِلُ اللّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ

الْقِيَامَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلاً:

 

      “(Ey hainleri savunanlar!) İşte siz (kendilerini aldatan, nefislerine zulmeden) öyle kimselersiniz ki, dünya hayatında onları savundunuz. Ya kıyamet günü onları Allah’a karşı kim savunacak? Yahut kim onlara vekil olacak?” buyurmuştur. (NİSA SURESİ – 109. AYET)

     Tu’me üç suçu birden işlemiştir:

a-) Hırsızlık yapmak,

b-) Hırsızlık yapmadım diye yalan söylemek ve yalan yere yemin etmek,

c-) Bu suçunu bir başkasının üzerine atmak, iftira etmek.

     Tu’me’nin kabilesi Beni Zafer de beş suç işlemiştir:

a-) Tu’me’nin hırsızlık yaptığını bildikleri halde hırsızlık yapmadı diye yalan söylemek,

b-) Yahudi Zeyd b. Semin’in suçlu olmadığını bildikleri halde hırsızlık yaptı diye iftira etmek,

c-) Tu’me lehine yalancı şahitlik yapmak,

d-) Haksız yere suçluyu korumak ve kabile taassubunda bulunmak,

e-) İki davalı arasında hüküm verme konumunda olan Hz. Peygamber (SAV)’i yanıltmaya çalışmak.

     Yüce Allah, Tu’me ve kabilesinin işlediği bu suçlara; “nefse ve başkasına ihanet”, “sû”, “nefse zulüm”, “ism”, “hatîe” ve “bühtân” demektedir.

     İnsanın suç olan bir fiili işlemesi, böylece kendisini cezaya maruz bırakması ve ilâhî emanet olan nefsini aldatması “nefse ihanet” “zulüm” ve “ism” olduğu gibi, kendi işlediği suçunu başkasına isnat etmesi de “ihanet”, “zulüm”, “bühtan” ve “ism”dir.

107. ayette geçen “havân” kelimesi, pek hâin, hainlikten çekinmeyen, hainliği itiyat haline getiren; “esîm” kelimesi ise pek günahkâr, günah işlemekten çekinmeyen, günah işlemeyi itiyat haline getiren kimse demektir.

     111, 112 ve 113. ayetlerde geçen “ism” ve 112. ayette geçen “hatîe” kelimesi, günah anlamına gelmekle birlikte “hatîe” küçük günah, “ism” büyük günah veya “hatîe” zararı kendisi ile sınırlı olan günah, “ism” ise zararı hem kendisine hem de başkasına dokunan günah veya “hatîe” kasıtlı veya kasıtsız olsun yapılması layık olmayan günah, “ism” kasıtlı yapılan günah anlamına gelebilir.

     113. ayette geçen “bühtan” kelimesi, bir insana işlemediği suçu isnat etmek, iftira etmek; 110. ayette geçen “sû” kelimesi ise bir başkasına kötülük etmek demektir.

     Tu’me, hırsızlık ederek kendisini cezaya maruz bıraktığı için nefsine ihanet ve zulüm, bu suçunu bir başkasının üzerine attığı için kötülük (sû) etmekle nitelenmiştir. Tu’me, işlediği günahına pişman olup tövbe edeceği yerde Mekke’ye kaçmış ve irtidat etmiştir. Mekke’de hırsızlık için birinin duvarını delerken duvar üzerine yıkılmış ve ölmüştür.(8)

     Tu’me’nin kabilesi, gerçeği ortaya koyup doğruyu söylemeleri ve âdil şahitlik etmeleri gerektiği halde yalana tevessül etmişler, Tu’me’nin işlediği suçu insanlardan gizlemeye çalışmışlar ve suçluyu kurtarmak için Allah’ın razı olmayacağı yalan ve hileli sözleri kurgulamışlardır. Ayette “insanlardan gizleniyorlar da Allah’tan gizlenmiyorlar.” cümlesi ile ifade edilen “gizlenme olayı”,yapılan hırsızlık suçu ve bu suçun örtbas edilmeye ve suçsuz bir insanın üzerine atılmaya çalışılması konusudur. Hırsızlık ve benzeri suçları insanlardan gizlemek mümkün ama Allah’tan gizlemek mümkün değildir. İnsanlardan gizlenmekten maksat da onlardan utanmaktır. Çünkü insanlardan utanan kimse suçunu onlardan gizlemeye çalışır. Hâlbuki asıl Allah’tan utanılması gerekir. Çünkü Allah, onların gece ve gündüz, gizli veya aşikâr bütün yaptıklarını, bilmekte ve görmektedir. “Hâlbuki Allah, geceleyin razı olmayacağı sözleri söyleyenlerle beraberdir.” cümlesindeki  “geceleyin kurgulanan ve Allah’ın razı olmadığı bildirilen söz”, Tu’me’nin kabilesinin, hırsızlık suçunu, suçsuz olan Yahudi’nin üzerine atma planlarıdır.

     “İnsanlardan gizleniyorlar/ utanıyorlar da Allah’tan gizlenmiyorlar / utanmıyorlar.” cümlesi; insanlardaki fıtrî hayâ ve dinî hayânın varlığına işaret etmektedir. “Fıtrî hayâ”; her insanda doğuştan var olan utanma duygusudur. Bu duygu, kişiyi toplumun ayıp ve suç saydığı, yadırgadığı ve hoş görmediği söz, eylem ve davranışları açıkça sergilemekten alıkoyar. A’raf suresinin 26. ayetinde geçen “takva elbisesi daha hayırlıdır.” cümlesi de bu hayâyı ifade etmektedir. Bu hayâ, alınan eğitime, kültür, gelenek ve yaşanan ortama göre gelişebileceği gibi dejenere de olabilir. “Dinî hayâ” ise iman ile kazanılan bir erdemdir. Peygamberimiz (SAV)’in: “Hayâ imandan bir şubedir.” sözünde ifade edilen hayâ bu tür bir hayâdır. Mümin, Allah’ın her yerde bütün yaptıklarını bildiğine, gördüğüne ve bütün sözlerini işittiğine, söylediklerinin ve yaptıklarının yazıldığına, âhirette bunlardan hesaba çekileceğine, neticede iman, inkâr, itaat ve isyanına göre cennet veya cehenneme gideceğine inanır. Bu inancı kendisini kötülüklerden alıkoyar. Bu davranış, dinî hayânın sonucudur. Bu sebeple olmalı ki Peygamberimiz (SAV), “hayâ” üzerinde çok durmuş ve:

     “Hayânın hepsi hayırdır.”,“Hayâ ancak hayır getirir.”, “Her dinîn bir ahlâkı vardır. İslam’ın ahlâkı da hayâdır.”, “Hayâ imandandır. İman (sahibi) ise cennete gidecektir. Çirkin söz; cahillik, kabalık ve hayâsızlıktan (cefa) kaynaklanır. Bu davranışın cezası ise cehennemdir.”, “Utanmazsan istediğini yap, sözü insanların ilk peygamberden itibaren işittiği sözlerdendir.” ve “Dört şey peygamberlerin sünnetlerindendir: Bunlar; hayâ, güzel koku sürünme, dişleri temizleme ve evlenmedir.” buyurmuştur.

     Kişinin çirkin davranışlardan rahatsız olup onları terk etmesi hayâ sonucudur. İnsan, Allah’tan ve insanlardan hayâ eder. Hayâ; akıl, duygu, düşünce, muhakeme, iffet ve edep sahibi olmanın ürünüdür. Aksi davranış “hevâya uymaktır. “Hevâ”, insanın iyi ve kötü konusunda doğru seçim yapmasını, akıl ve imana uygun davranmasını önleyen nefsanî arzulara denir. Nefsanî arzularına uyan insan, her türlü kötülüğü yapabilir. Allah, bu tür kimseleri hevâsını tanrı edinmekle suçlamaktadır. Hayâ sahibi insan ise hiç kimsenin bulunmadığı yerlerde bile haram ve kötülük yapamaz. Ayette geçen “Allah onların bütün yaptıklarını ilmiyle kuşatmıştır.” cümlesi de bu hayâ duygusuna yöneliktir ve ayet, hiç kimse görmese bile Allah’ın gördüğü ve O’ndan hayâ edilmesi gerektiğini ifade etmektedir.

AYETİN İÇERDİĞİ HÜKÜMLER

 

     Ayet on hüküm içermektedir.

1-) Davalı ve Davacı Arasında Adaletle Hükmedilmelidir.

     “(Ey Peygamberim!) Biz sana kitabı (Kur’an’ı) hak olarak indirdik ki, insanlar arasında Allah’ın sana gösterdiği ile hüküm veresin.” cümlesi bunu ifade etmektedir. “Allah’ın sana gösterdiği” ifadesi; “Allah’ın öğrettiği, vahiy ve ilham ettiği” bilgilerdir.“Allah (...) insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor.” “Allah adaleti emreder…” “… Ve aranızda adaletli olmakla emredildim.”  ayetleri de hükümlerde âdil olunmasını, taraf tutulmamasını öngörmektedir. Adalette ölçü Kur’an’dır.

2-) Hainler, Suçlular Savunulmamalıdır.

     “…(Ey Peygamberim!) Hainlerin savunucusu olma” ve “Nefislerine hainlik edenleri savunma” cümleleri bunu ifade etmektedir. Bu ayetler; insan öldürmek, hırsızlık yapmak, iftira etmek gibi bir insanın suç işlediği ortaya çıktıktan sonra, onun suçunu örtbas etmek için, ceza almaktan kurtarmak için onu savunmayı, zalime taraftar olup mazluma düşman olmayı yasaklamaktadır. Suçlu, kişinin soydaşı, arkadaşı ve en yakını bile olsa hüküm aynıdır. Allah, hırsızlık yapan Tu’me’yi ceza almaktan kurtarmak için savunanları kınamaktadır. Suçlu, yalan ve hilelerle dünyada kurtulsa bile tövbe etmez ve Allah da affetmezse cezasını âhirette çeker, orada onu kimse savunamaz.

3-) Peygamber de Olsa Gaybı Kimse Bilemez.

     Tu’me’nin yaptığı hırsızlık olayını, kavmi gizliyor ve Hz. Peygamber (SAV)’e, Tu’me’nin hırsızlık yapmadığını, zırhı Zeyd adındaki Yahudi’nin çaldığını, bu itibarla Tu’me’yi savunması gerektiğini söylüyor. Hz. Peygamber (SAV) de bunların şahadetine binaen Tu’me’yi savunmayı düşünüyor. Yüce Allah, kendisini ikaz ediyor ve “Allah’tan bağışlama dile.” buyuruyor. Eğer Peygamber gaybı kendiliğinden bilebilseydi, Beni Zafer kabilesinin insanlarına ayet gelmeden önce Tu’me’nin hırsızlık yaptığını söylerdi. Gaybı Allah’tan başka kimse bilemez. Ancak Allah peygamberine bildirebilir. “O Allah, gaybı bilendir. Hiç kimseye gaybını bildirmez. Ancak seçtiği peygamberlere bildirebilir.” (CİN SURESİ - 26–27.  AYETİ) ayeti bunun delilidir.

4-) Hiçbir Kimse Allah’tan Herhangi bir şeyi gizleyemez.

     Allah, insanlar nerede ne yaparlarsa yapsınlar bilir, onları görür, söylediklerini duyar. Nisa suresinin 108. ayeti bunu ifade etmektedir.

5-) Günah İşleyen Kimse Günahına Hemen Tövbe Etmelidir.

     110–112. ayetlerde kötülük işleyen veya nefsine zulmeden veya günah işleyen kimse veya iftira eden kimsenin günahlarına tövbe etmesi halinde Allah’ın affedeceği bildirilmektedir. Günah işleyen kimse her halükârda kendine zarar vermiş olur. Günah ile kişi insana, topluma ve çevreye zarar verilebilir ancak Allah’a zarar vermesi mümkün değildir. Başkalarına zarar veren insan, bunun zararını ve cezasını dünyada görmese bile âhirette görür. Ancak halini ıslah eder, yaptığına pişman olur ve tövbe ederse Allah kulunu affeder. Kul hakkı varsa, suçlu, hak sahibine hakkını ödemesi veya ondan helallik dilemesi gerekir.

6-) İnsanlar Suça Teşvik Edilmemelidir.

     Suç ve yasak fiilleri işlemek günah olduğu gibi, bir insanı suç ve yasak bir fiili işleyemeye teşvik etmek de suç ve günahtır. “İyilik ve takva üzerine yardımlaşın ama günah ve düşmanlık üzeren yardımlaşmayın.” ayeti de bu gerçeği ifade etmektedir.

7. İnsanlar Yalan Ve Yanlış Bilgi İle Yanıltmamalı, Yalancı Şahitlik Yapılmamalı, Gerçekler Gizlenmemelidir.

     İslâm, yalan söylemeyi haram kıldığı gibi, doğruyu gizlemeyi de haram kılmıştır:

 

وَلاَ تَكْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ:

 

     “… Şahitliği gizlemeyin. Kim şahitliği gizlerse şüphesiz onun kalbi günahkârdır. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla bilendir.” (BAKARA SURESİ – 283. AYET)

 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلاً سَدِيداً:

 

     “Ey Müminler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve doğru söz söyleyin.” (AHZAB SURESİ – 70. AYET)

وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ:

 

     “…Yalan sözden kaçının” (HACC SURESİ – 30.AYET)

     “Size doğru sözlü olmayı tavsiye ederim. Çünkü doğruluk iyiliğe iyilik de cennete götürür...”,

     “Yalandan sakının. Yalanın ciddisi de şakası da iyi değildir...”

     Mealindeki ayet ve hadisler doğru sözlü olmanın ve yalan sözden kaçınmanın gerekli olduğunu ifade etmektedir. Yalan söylemek münafıkların işi ve nifak alametidir.

8-) Yalancı Şahitlik Yapılmamalıdır.

     “Yalancı şahitlik”; bir kimsenin herhangi bir konuda bilmediği, görmediği, duymadığı halde bildiğini, gördüğünü ve duyduğunu söylemesidir. Yalancı şahitlik, büyük günahlardan biridir.

     “Kim şahitlik edecek durumda olmadığı halde bir Müslüman’ın aleyhine şahitlik ederse cehennemdeki yerine hazırlansın” hadisleri bunun delilidir. Yüce Allah:       

 

وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ:

 

     “Şahitliği dosdoğru yapın…” (TALAK SURESİ - 2. AYET)

 

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُونُواْ قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاء لِلّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيّاًأَوْ فَقَيراً فَاللّهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلاَ تَتَّبِعُواْ الْهَوَى أَن تَعْدِلُواْ وَإِن تَلْوُواْ أَوْ تُعْرِضُواْ فَإِنَّ اللّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيراً:

 

      “Ey iman edenler! Kendiniz, ana babanız ve en yakınlarınızın aleyhine de olsa Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kimseler olun, şahitlik ettikleriniz zengin veya fakir de olsalar adaletten ayrılmayın...” (NİSA SURESİ – 135. AYET) buyurmuş, cennetliklerin özellikleri arasında yalancı şahitlik etmeyenleri de saymıştır.

     Sahabeden Ebu Berke şöyle anlatıyor: “Allah’ın Resulü (SAV): “Büyük günahların en büyüğünü haber vereyim mi?” dedi. Biz de:“Evet ey Allah’ın Resulü!” dedik. Bunun üzerine Hz. Peygamber (SAV): “Allah’a şirk koşmak ve ana-babaya isyan etmektir.” dedi. Yaslanıyordu, doğruldu ve: “Yalan söz ve yalancı şahitlik (de en büyük günahlardandır.)” buyurdu. Ebu Berke: “Hz. Peygamber (SAV), bu sözü o kadar çok tekrarladı ki, ben herhalde susmayacak diye düşündüm” demiştir.

     Hâkim, delil ve şahitlerin verdiği bilgileri esas alır ve topladığı bilgi ve belgelere göre hüküm verir. Şahitler, hâkimi yalan ve yanlış bilgi ile yanıltırlarsa vebali onlara ait olur.

9-) Kimseye İşlemediği Bir Suç İsnat Edilmemelidir.

     Dinimizde bu suça iftira denilmektedir. “İftira”;bir insanın söylemediği sözü söyledi, yapmadığı şeyi yaptı demektir. İftira, büyük günahlardan biridir.

 

إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ:

 

     “O namuslu, bir şeyden habersiz mümin kadınlara zina suçu isnat edenler dünyada da âhirette de lanetlenmişlerdir. Onlar için büyük bir azap vardır.” (NUR SURESİ -  23. AYET)

     Ayeti ve “İftira eden kimse ziyana uğramıştır.” hadisi, bunun delilidir. İftira eden kimse, iftira ettiği insanın kişilik haklarına saldırmış ve kul hakkı yüklenmiş olur.

10-) Suç ve Günah İşlemek İçin Çete Kurmak, Gizli Toplantılar Yapmak Yasaktır.

     Tu’me’nin hırsızlık yapması, kabilesinin onun suçunu gizlemeye çalışması ve Tu’me’nin suçunu Zeyd adında bir Yahudi’ye isnat etmeleri konusunda geceleyin toplanıp gizlice karar almaları ile ilgili olarak:

 

لاَّ خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍأَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاَحٍ بَيْنَ النَّاسِ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ ابْتَغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْراً عَظِيماً:

 

     “Bir sadaka vermeyi yahut iyilik yapmayı yahut da insanların arasını düzeltmeyi emredenler hariç, onların aralarındaki gizli konuşmalarının çoğunda hayır yoktur...” (NİSA SURESİ – 114. AYET) buyurmuştur.

     Bu ayette; sadaka vermek, iyilik yapmak, barışı sağlamak ve dargınları barıştırmak amacıyla yapılan gizli konuşma ve toplantıların iyi ve hayırlı olduğunu, bunun dışında fert ve topluma herhangi bir şekilde zararı olacak söz, eylem ve faaliyetlerin doğru ve hayırlı olmadığını ifade etmektedir.

     Anlaşılan o ki İslâm, fert ve toplumun zararına olan hiçbir söz, eylem ve davranışı hoş karşılamamaktadır. İslâm’da dürüstlük, yardımlaşma, dayanışma ve barış esastır. Bunları ihlal edecek her şey kötülüktür.

 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

 

     İyilik ve kötülük yapabilecek özellikte yaratılan, hayâ ve dîn duygusu, akıl ve sağduyu ile mücehhez kılınan; nefis ve şeytanın düşmanlığı ile muhatap olan insan; dünyada imtihan halinde olması hasebiyle inanç, söz, fiil ve davranışlarında özgür bırakılmış olmakla birlikte, peygamber ve kitaplar vasıtasıyla iyi, güzel, doğru ve yararlı olan şeyleri yapmaya teşvik edilmiş; kötü, çirkin, yanlış ve zararlı olan şeyleri yapmaktan ise sakındırılmıştır.

     Aklına ve sağduyusuna uyup Peygamber (SAV) ve Kur’an’ı kendine örnek ve rehber edinen insan iyi, doğru ve yararlı şeylere yönelir, Allah inancı ve hayâ duygusu kendisini kötü, yanlış ve zararlı şeyleri yapmaktan uzak tutar. Allah ve Peygamber (SAV)’in emir ve yasaklarına itibar etmeyen, aklının ve sağduyusunun sesine kulak vermeyen insan, her türlü kötülüğü yapabilir. Allah’tan utanmaz ve korkmaz. “İnsanlardan gizleniyorlar da Allah’tan gizlenmiyorlar.” ayeti bu gerçeği ifade etmektedir. Bu ayet, Katade adındaki komşusunun zırhını çalan, sonra da bu suçunu Zeyd adında bir Yahudi’nin üzerine atan Tu’me adlı kişi ile bu kişinin suçunu örtmek için Hz. Peygamber (SAV)’e yalan söyleyen ve yalancı şahitlik yapan Beni Zafer kabilesi ile ilgilidir. Yüce Allah, insanlardan utanıp da Allah’tan utanmayan bu kimseleri kınamaktadır.

     Hırsızlık yapılması, bu suçun gizlenmeye çalışılması ve suçun, suçsuz bir insana isnat edilmesi Nisa Suresi’nin 105–114. ayetlerinde anlatılmakta ve bu suçlar; hainlik, zulüm, kötülük, hatîe, günah, iftira ve insanları haktan, doğruluktan saptırma olarak ifade edilmektedir.

     Ayetlerde; davalı ve davacı arasında adaletle hüküm verilmesi, taraf tutulmaması, suçluların savunulmaması, suçun örtbas edilmemesi, insanların suç işlemeye teşvik edilmemesi, yalan ve yalancı şahitlik ile hâkim ve yöneticilerin yanıltılmaması, gerçeklerin gizlenmemesi, kimseye iftira edilmemesi, suç işlemek için çete kurulmaması, günah işlemek için bir araya gelinmemesi, günah işleyen kimsenin günahına hemen tövbe etmesi emredilmekte, gaybı Allah’tan başka kimsenin bilemeyeceği, dünyada suçluları savunan olsa bile âhirette kimsenin savunamayacağı, Allah’tan her hangi bir şeyi gizlemenin mümkün olmadığı, Allah’ın ilmiyle her şeyi kuşattığı bildirilmektedir.

 

 

KAYNAK : DİYANET AYLIK DERGİ

Üye Girişi
Aktif Ziyaretçi14
Bugün Toplam823
Toplam Ziyaret4707114
MAKALELER
EĞİTİM SUNUMLARI