Vesvese sebebiyle zihne gelen kötü sözlerden dolayı insan günahkâr olur mu? Bunlardan kurtulmanın çaresi nedir?

Fısıltı, söz, fiskos, kuruntu, işkil demek olan vesvese yaygın olarak; kötü bir işin yapılması, iyi bir işin terk edilmesi veya geciktirilmesi ya da eksik yapılması için şeytanın insanı kışkırtması, aklını çelmesi ve akla kötü düşünceleri getirmesi anlamında kullanılır.

Kur’an’da vesveseci şeytanın şerrinden Allah’a sığınılması emredilmiş (Nâs, 114/1-6); Hz. Peygamber de mü’minlere vesvese ile hareket etmemelerini tavsiye etmiş, vesvesenin dini-hukukî bir hüküm doğurmayacağını bildirmiş ve vesvese ile hareket edenin, örneğin; “acaba eşimi boşadım mı boşamadım mı; eşimi boşamış olabilir miyim” diye kuruntu yapan birisinin talâkını (boşamasını) geçerli saymamıştır (Buhârî, Talâk, 11).

Şeytanın insanı küfre sürükleme yollarından birisi de, onu şüphe ve tereddüde sürükleyebilecek sorulardır. Kalpten geçen bu sorular, hiç şüphesiz şeytanın vesvesesi ile meydana gelmektedir. Bu istifhamların, desise olarak en şiddetli olanını, bizzat Allah Rasulü (s.a.s.) bize şöyle haber vermiştir: “Şeytan sizden birinize gelerek ‘filan ve filan şeyi kim yarattı? ‘ der. O kişi ‘Allah yarattı’ deyince peki, ‘Allah’ı kim yarattı? ‘ der. İş bu dereceye varınca o kimse hemen Allah’a sığınsın ve o düşünceden uzaklaşsın” (Buhârî, Bedu’l-Halk 11; Müslim, İman, 214). Bazı rivayetlerde “Allah’a iman ettim, desin” ilavesi de vardır (Müslim, İman 212, 213; Ebû Dâvud, Sünne, 18).

Bu itibarla vesveseye düşen kişilerin içinde bulundukları ve içlerinde bir sesin fısıldadığını söyledikleri küfür vb. ifadeleri, vesvese kapsamında olup sahiplerinin imanlarına ve dinlerine zarar vermez. Zira Allah Teâlâ, kullarını güçleri ile orantılı olarak sorumlu tutmuştur. Yükümlülük güç oranındadır. “Hz. Peygamber (s.a.s.)’e ashabı kiramdan bir kısmı gelerek şöyle demişlerdi: ‘Bazılarımızın aklından bir kısım vesveseler geçiyor, normalde bunu söylemenin günah olacağı kanaatindeyiz. ‘ Hz. Peygamber (s.a.s.) ‘Gerçekten böyle bir korku duyuyor musunuz? ‘ diye sormuş, oradakiler de ‘Evet! ‘ deyince: ‘İşte bu (korku) imandandır (akla gelen vesvese de zarar vermez)” (Müslim, İman, 60) buyurmuştur. Konu ile ilgili başka bir hadis-i şerif de şöyledir: “Allah Teâlâ, içlerinden geçen fena şeylerle amel etmedikçe veya onu konuşmadıkça, o şey yüzünden ümmetimi hesaba çekmeyecektir.” (Buhârî, Eymân ve’n-Nüzûr: 15).