Garanik olayı nedir?

Bazı İslâm tarihi kaynaklarında yer alan ve “Garânîk Kıssası” diye bilinen bu haber özetle şudur: Peygamberimiz (s.a.s.) Kâbe’nin yanında Necm Sûresi’ni okurken, “Gördünüz mü o Lât ve Uzzâ’yı? Ve üçüncüleri olan ötekini, Menât’ı” (Necm, 53/19-20) âyetlerini okuduktan sonra, gûyâ “Bunlar yüksek kuğulardır, onların şefaatları umulur.” sözlerini şeytan’ın telkini ile söylemiş! Secde ayetine gelince secdeye varmış, bütün kâfirler de secde etmişler! Müşrikler, putlarının Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafından övülmesine sevinmişler. Akşam olunca Cebrâil aleyhisselam gelerek Hz. Peygamber (s.a.s.)’e Allah tarafından vahyedilmeyen sözleri söylediğini bildirmiş. Hz. Peygamber (s.a.s.) buna çok üzülmüş, şeytanın söylediği sözleri iptal etmiş.

Bazı kaynakların doğruluğunu araştırmadan eserlerine aldığı bu rivayeti, Müslüman âlimler, sözlerinin çelişkili, râvîlerinin zayıf, senetlerinin kopuk ve her şeyden önce tevhid inancına aykırı olması gibi çeşitli yönlerden eleştiriye tabi tutmuşlar ve uydurma olduğunu ortaya koymuşlardır. Hz. Peygamber (s.a.s.)’in, mücadele içinde bulunduğu putları övücü sözler söylemeyeceği ortadadır. Nitekim Necm Sûresi’nin 19. ve 20. ayetleri putları, putperestliği kötülemekte ve bunların anlamsızlığını açıklamaktadır. Bu ayetlerin hemen peşinden Hz. Peygamber (s.a.s.)’in putları öven ifadeler kullanmış olması imkânsızdır. Belki bu ifadeleri müşriklerden birisi kullanmış olabilir. Nitekim sahîh rivayetlerde putları öven ibareler yer almamaktadır. Muhtemelen eski tarih yazarları bu rivayeti, ilâhî vahyin şeytanların her türlü saldırılarına karşı korunduğunu ifade etmek gibi iyi niyetle kitaplarına almışlardır. Fakat pek çok batılı yazar, uzlaşma noktasından hareketle Garânik hikâyesini doğru kabul ederek yeni yorumlarla sık sık gündeme getirmişler; İslâm’a saldırmak ve vahiy müessesesinde şüphe uyandırmak için malzeme olarak kullanmışlardır.