1. Kırâat: Mutlak manada, Kur’ân okumak demektir. Kırâat için namaz kılanın, kendi işitebileceği kadar bir sesle okuması lazımdır. Kur’ânı, dili kıpırdatmadan ve ses çıkarmadan zihnen okumak kırâat değildir.

2. Kırâatin Asgarî Ölçüsü:

A-Hanefîler'e göre: 

a- Namazda, üç kısa âyet veya Kevser suresi uzunluğunda bir sûre veya Fatiha sûresi okununca farz kıraat yerine getirilmiş olur.

b- Namazda, Fatiha ve zammı sure okumak vaciptir. 

c- Kırâatin ilk iki rek'at'te yapılması, vaciptir.

B- Üç mezhebe göre:

a- Kırâatin asgari miktarı, her rek'at'te Fatiha suresinin okunmasıdır.

b-İlk iki rek'atte, Kur’ândan bir sûre veya üç kısa ayet ( zamm-ı sure) okumak sünnettir.

C- Değerlendirme: 

a- Hanefîler'e göre: Namazda, Kur’ândan bir bölüm okuyan kişinin namazı kıyam, rüku, sücud ve ka'de-i ahire rükunları da yerine getirildiğinde fıkhen/şeklen sahihtir.

- Namazdaki sünnetlerin terki, namazı bozmaz.

- Vacip'lerin terkine gelince; 

* Sehven ise sehiv secdesi ile telafi edilir. 

* Kasten ise namaz kerahetle caiz olup tevbe-istiğfar gerekir.

b- Cumhura göre: Namazın kırâat açısından sıhhati için Fatiha sûresinin okunması asgari şarttır. Bunlara göre, Fatiha sûresi okunmadan namaz fıkhen/şeklen sahih olmaz.

c- Diğer rükûnlar, birilerini gözetleyerek ve takliden yerine getirilse bile-Fatiha suresinin okunması 4 mezhebe göre, namazın kırâat açısından sahih olması için yeterlidir.

d- Yaz kurslarında subhâne ve tahiyyattan önce Fatiha, Kevser ve ihlas sûrelerinin öncelikli olarak ezberletilmesi böylece kendiliğinden ortaya çıkmış olmaktadır. Zira belki bu çocuklar, bir daha bu kurslara katılmayacaklardır. 

e- Kur’ândan hiçbir şey bilmeyen ve ezberleyemeyen veya hafızada tutamayan yetişkin kişilerin var olduğunu da göz önünde bulundurarak böyle kişilerin yazılı bir metinden okuyarak kırâatte bulunup bulunamayacağı hususuna da kısaca değinelim: “Nafile namazlarda yazılı bir metinden okumak câiz; farz namazlarda ise mekrûhtur.” Delil olarak hz. Aişe’ye hatimle teravih kıldıran kölesi Zekvân’ın mushafa bakarak kıraatte bulunması gösterilmiştir.

3. İmama Uyan Kişinin Kıraat Yükümlülüğü: 

A- Hanefîler’de: İmama uyanın kırâat yükümlülüğü yoktur. Buna göre:

a- Kılınan namaz, kırâati açıktan (cehri-âşikâre) okunan namaz (sabah, akşam, yatsı, cuma, teravih) ise imamı dinler.

b- Kılınan namaz, kırâati hafî okunan namaz (öğle, ikindi) ise susar. 

- İmama uyanın kırâat yükümlülüğünün olmamasının nedeni: Hanefîlerde kırâat, diğer rükûnlara nazaran zâid bir rükûndur. Zâid rükun olmasının pratikteki sonucu şudur: kıyam, ruku, sucud ve ka'de-i ahire sağlıklı bir insandan münferid veya cemaatle kılarken düşmezken; kırâat, cemaatle kılandan düşer.

B- Üç mezhebe göre: Kırâat, imam ve yalnız başına kılan için olduğu gibi imama uyan için de gereklidir.

- Şu kadar var ki, imama uyan kişi: 

a- Sessiz namazda, Fatihayı ve zamm-ı sûreyi okur; 

b- Sesli namazda ise Şâfiî'lere göre, sadece Fatiha'yı okurken; Mâlikî ve Hanbelîlere göre, bir şey okumayıp sadece dinler. 

C- Değerlendirme:

a- Hanefîler'e göre: Kur’ândan ezberinde hiçbir âyet veya sûre olmayanın imamla beraber kıldığı namaz, kırâati ister gizli ister açık okunan namaz olsun, diğer rükunlar yerine getirildiğinde fıkhen/şeklen sahihtir.

b- Şafiî'lere göre: Kırâati sesli veya sessiz olan namazda, imama uyanın Fatiha'yı okumadan imamla kıldığı namaz fıkhen/şeklen sahih değildir.

c- Mâlikî ve Hanbelîlere göre: Sadece kırâati sessiz okunan namazlarda, imama uyanın Fatiha okumadan kıldığı namaz fıkhen/şeklen sahih değildir.

d- Zihni namazla meşgul etmek ve dışarıdan alıkoymak için de cemaatle kılınan öğle ve ikindi namazlarında imama uyanın Fatiha suresini okuması daha isabetli olacaktır. Hanefîler’den İmameynin görüşü de budur.

D- Mezheplerin Delilleri:

a- Hanefîler, aşağıdaki âyet ve hadisleri delil almışlardır:

- “Kur’ân okunduğu zaman, dinleyin ve susun.”

‎وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

- “İmam, kendisine uyulandır; tekbir aldığında tekbir alın, okuduğunda susun.”

جعل الإمام ليؤتم به، فإذا كبر فكبروا، وإذا قرأ فأنصتوا

- “Kim, bir imama uymuşsa imamın kırâati onun için de geçerlidir.”

من صلى خلف إمام فإن قراءته له قراءة

b- Cumhûr da şu âyet ve hadisi delil almıştır:

- “Kur’ândan kolayınıza geleni okuyun.”

‎فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ

- “Fatihayı okumayanın namazı yoktur.”

لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة الكتاب

4. Münferit Kılınan Namazlarda Hafî ve Cehrî Kıraat:

a- Cemaatle kırâati hafî okunan namazlarda, gizli okur. Peygamberimiz buyurmuştur ki: "Gündüz namazları, okuma sesi duyulmayandır. 

صلاة النهار عَجْماءُ

b- Cemaatle kırâati cehrî okunan namazlarda ise:

ba. İsterse cehrî okur, çünkü kendisinin imamıdır.

bb. İsterse hafî okur. Çünkü kendinden başka işittireceği kimse yoktur.

5.  Kur’ân Mealiyle Namaz için şu yazımıza bakılabilir:

http://www.insanveislam.org/?Syf=22&Mkl=1006628