Tevhid-i tedrisatla tek tipleştirilen eğitim sisteminin içine bir şekilde eklemlenmeye çalışılan İmam-Hatip okulları, açıldıkları ilk günden bu yana gerek siyasi mülahazaların, gerek toplumsal kavgaların gerekse ideolojik tartışmaların “içine itilen” okullar olmuşlardır. En son, bir zamanlar FETÖ tarafından palazlandırılan, FETÖ geçer akçe olmaktan çıkınca, Kemalizm maskesine bürünen ve bu maskeyi dindar kesimleri dövmek için kalkan olarak kullanan Erol Mütercimler’in kategorik tahkirine maruz kalan bu okulların mezunları, bu tip toplumu kamplara ayırmayı seven, kötü niyetli ve saygısız zihinler tarafından daha çok hedef olarak gösterilmeye devam edecekler gibi gözüküyor. Bu okulların programı, eğitim anlayışı, topluma sunduğu değerler ve sağladığı katkıların önyargısız tartışıldığı bir ortam daha çok uzaklardaymış gibi gözükmektedir.

İmam-Hatip okulları bir yandan, aydınlanmacı ve batıcı sol zihinler tarafından laiklik için en büyük tehlike olarak gösterilmeye devam etmektedir. Zira onlara göre din adamı(?) yetiştirmek için açılan bu okullar, amacından saparak, toplumu dönüştürmeye başlamış ve batılı kazanımlara(?) tehdit olmaya başlamışlardır. Ancak din adamı ve kisve gibi kavramların hoş görülmediği dinimizde, batılı tarzda bir dini ruhbanlık mümkün gözükmemektedir. Bu açıdan bu okullar, özellikle toplumun kırsal kesimlerinden gelen çocukların, hem dinlerini öğrenerek, hem de eğitimden nasiplenerek yetişmesine katkı sağlamışlardır. Dolayısıyla batılı tarzda bir papaz okulu olmaktan çok, toplumun geneline din eğitimi veren okullar olmuşlardır. Bu da doğal olarak laik seküler zihin için bir tehdit olarak görülmektedir.

Dinle mesafeli olan kesimler, bu ideolojik bakıştan dolayı bu okullara mesafeli iken, aslına bakılırsa dindar kesimde durum çok daha farklı değildir. Özellikle cemaatler açısından bakıldığında, ideolojik ve kategorik bir bakışa sahip oldukları hemen göze çarpar. Tüm imam- hatip okullarını deist yetiştiren, ya da İŞİD’çi yetiştiren kurumlar olarak göstermek aynı şartlanmışlığın tezahürleri olsa gerektir. Bu ideolojik ve kategorik şartlanmışlık, bu okulları pedegojik, toplumsal, bilimsel katkıları açısından değerlendirmeyi nerdeyse imkânsız kılmaktadır.

Dindar kesim açısından bakıldığında ise; bu okulların farklı bir önyargı ile değerlendirildiği görülür. Örneğin; bir dönem İran İslam Cumhuriyeti’nin kuruluşundan etkilenip Ehl-i beytçi bir noktada olan kesimler tarafından Sünni ideolojinin propagandasını yaptıkları için dışlanmışlardır. Diğer taraftan, ‘ideolojik Sünnî (ön yargılı)’ kesimler ise bu okulları Ehl-i sünnet öğretisi için bir tehdit olarak görmüşlerdir. Bir kısım kesimler tarafından ise “sistemin okulları”(?) olarak nitelendirilen imam hatip okulları, yine ön yargılı, ideolojik ve kategorik bir zihinle tanımlanmışlardır. Zira sistem taraftarlığını İmam-Hatip okullarını tahkir etmek için kullanan bu kesimler, sistemin diğer okullarına karşı aynı ön yargıyı taşımamaktadırlar. Bu ise, kanaatimce, ahlaki bir tavır değildir. Aslına bakılırsa, ön yargısız toplumsal kesimler tarafından benimsenen bu okullar; basit düzeyde de olsa bir kısım İslami ilimleri okutan okullardır. Bu da en azından, Müslümanlığın bir kimlik olarak korunmasına katkı sağlamaktadır.

İmam-Hatip okulları tartışmaların odağında olmaya devam edecektir. Ancak mümkün olduğunca özet şeklinde vermeye çalıştığımız, bu ideolojik ve kategorik zihinler, tartışmaların bilimsel bir zemine kaymasına engel olmaktadırlar. Onun için bu okulların topluma sundukları katkılar, programları, öğretmen kaliteleri, öğrenci kaliteleri açısından tartışılmasının yolları aranmalıdır. Örneğin, (özellikle 80’li yıllardan sonra) gerek kırsal kesimin, gerek muhafazakâr ve kırsal kesimden gelen kız çocuklarının okullulaşmasında sağladıkları katkı gözle görülür bir katkıdır. Bu gibi katkılar, menfi ve müspet yönleri ile tartışılmalı ve bu okulların katkılarının arttırılmasının yolarına bakılmalıdır.

Sonuç olarak İmam-Hatip okulları, bir tartışmanın merkezinde yer almaktadırlar. Kuruldukları günden beri topluma yoğun katkı sağlayan bu okullar, hem dine mesafeli kesimler hem de dindar (ideolojik) kesimler tarafından kategorik bir gadre uğramışlardır. Kanaatimce dine mesafeli kesimler, -eğer toplumsal barışı önemsiyorlarsa- dindar kesimin din eğitimlerini sağlıklı bir şekilde alacakları kurumlara karşı önyargılı davranmaktan vazgeçmelidirler ya da imam- hatipleri aşan bir eğitim modeli önermelidirler. İdeolojik dindar kesimler ise halkın benimsediği bu okulları, kategorik bir gadre tabi tutmak yerine, bu okuları aşan, yaygın bir din eğitimi modeli önermelidirler. Zira tüm eleştiriler ve engellemelere rağmen İmam-Hatip okulları, toplumun en yaygın, en çok benimsenen ve mezunlarının suç oranları diğer okullara oranla -belirgin düzeyde- en düşük, aynı zamanda din eğitimi yönüyle henüz aşılamayan okullar olmaya devam etmektedirler. Programı, eğitimi ve felsefesi bilimsel eleştirilere tabi, daha kaliteli bir imam-hatip modeli ya da din eğitimi modeli eminim bu ülkeye ve İslam âlemine daha büyük katkılar sunacaktır. Ancak, bunun yolu elimizdekini harcamak değil, elimizdekini aşacak modeller geliştirmektir.