Hz. Peygamberin beni ihtiyarlatan sure diye andığı Hud suresi batıl inançlara karşı alenen meydan okuyan surelerden bir suredir. Surenin ağırlık noktasını şu evrensel ilke, oluşturmaktadır. "Senin rabbin, halkları salih ve ıslah edici kimseler iken memleketleri zulmederek helâk etmez." Hud, 117. Demek olur ki; bir toplum belli alanlarda ve belli oranlarda bozulmalar yaşasa da eğer içinde ıslaha çağıran bir grup varsa o toplum helak edilmez. Buna mukabil ıslah edicilerin rol almadığı, sorumluluk üstlenmediği toplumlar helak olmaya aday toplumlardır.

Sure, özellikle tarihin kara sayfalarına adını yazdırmış acınası beş kavimden söz eder. Bu toplulukların başına gelen kötü halin fotoğrafını gayet net ortaya koyar. Kavimlerin ortak yönleri, Allahın rahmetinin bir parçası olan vahye tavukkarası kesilip sırt dönmeleridir. Aynı şekilde peygamberlerin çağrısına kulak tıkayıp onlara acı çektirmeleridir. Nuh, Hud, Salih, Lut ve Şuayb toplulukları topyekûn cezalandırılan kavimlerdir. Cezalandırılanlar arasında özellikle Hz. Nuh'un oğlu ve Hz. Lut'un hanımının olması ilginç mesajlar barındırmaktadır.

Ölümün ötelenemeyeceği gerçeği, bütün inançların üzerinde ittifak ettiği sayılı hakikatlerden biridir. Ölüm tüneline hangi hal üzere girildiği önem arz etmektedir. Ölüm tüneline nizami (güzel bir ölüm) girmek bir seçenek olduğu gibi rezil bir şekilde (kötü ölüm) girmekte bir seçenektir. Her iki durumdan birini, kişi kendi iradesi ile tercih edecektir. Müminun suresi söze kurtuluşa erecek olanların müminler olduğunu söyleyerek başlar. Esas olan geçmişten ibret alıp doğru hal üzere sebat etmek ve mümin vasfını kaybetmemektir.

Kavimlerin durumu anlatılırken bir ortak ifadenin kullanıldığı dikkat çekmektedir. Hud suresinin dört ayetinde anlatılan ortak ifade şudur; "Emrimiz Gelince" (وَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا -ve lemmâ câe emrunâ-)
Hûd Peygamberin imtihanı Ad kavmi ile olmuştur. Ad kavminin en belirgin günahı neydi diye bakıldığında şunlar sıralanabilir. "Âd kavmine gelince, yeryüzünde haksız yere büyüklük tasladılar ve: «Bizden daha kuvvetli kim var?» dediler. Onlar, kendilerini yaratan Allâh'ın, onlardan daha kuvvetli olduğunu görmediler mi? Onlar, bizim âyetlerimizi inkâr ediyorlardı." (Fussilet, 15)

Ad kavmi, çok büyük nimetlerle nimetlendirilmiş, görkemli binaları ile ün yapmış, şirki ve küfrü yol edinmiş günahkar bir kavimdir. Bu hal üzere ısrar etmeleri ve tüm çağrılara kendilerini kapatmaları sonucu güçlü bir ses ile helak olup tarih sahnesinden silinmişlerdir. Onların sonunu haber veren ayet şöyledir. "Emrimiz gelince Hûd'u ve onunla beraber iman edenleri tarafımızdan bir rahmetle kurtardık, onları kaskatı bir azaptan kurtuluşa erdirdik." (Hûd 11/58). Ayette Müminlerin kurtuluşu iki defa zikredilmesi Allahın müminler‘e olan şefkatini göstermektedir.

Salih Peygamberin imtihanı da Semud kavmi ile olmuştur. Salih (as)'ın olanca çabasına rağmen isyanlarını sürdüren ve Allahın devesini katleden Semud kavmi kötü akibetten kurtulamamış ve aynı ifadenin muhatabı olmuşlardır. "Emrimiz gelince, Sâlih'i ve onunla beraber iman edenleri, bizden bir rahmet olarak (azaptan) ve o günün zilletinden kurtardık. Şüphesiz Rabbin kuvvetlidir, üstündür." (Hûd 11/66).

Lût peygamberin imtihanı daha ağır olmuştur. Öyle ki Lut (as)'ın kavmi, benzersiz bir günahı sırtlanmış, fena bir yol tutmuş azgın bir kavimdir. Cinsel sapkınlık içinde olan kavim, bu sapkınlığı ile yeryüzünün en eski ve en itibarlı kurumu olan aile kurumunu çökertmeye yeltenmiştir. Bu sapkınlıkta cezasız kalmamış, insanlığa ibret olacak biçimde üzerlerine taş yağdırılmak sureti ile cezalandırılmıştır. "Emrimiz gelince, oranın altını üstüne getirdik ve üzerlerine (balçıktan) pişirilip istif edilmiş taşlar yağdırdık." (Hûd 11/82). Fıtratı, insan doğasını, cinsiyet sınırlarını altüst eden kavmin, işledikleri günaha adeta misilleme yapılarak şehrin altı üstüne getirilmiştir. Cinsel sapkınlık içine giren toplumun üzerine taş yağdırılmış, ahlaksız eğilimleri ağır bir ceza ile karşılık bulmuştur.

Hz. Şuayb'ın kavmi de vahyin çağrısına sırt dönmüş, tevhit inancını bozup şirke dalmış, ölçüyü ve tartıyı bozup zulmeder olmuştur. Kural bu kavim için de değişmemiş ve korkunç bir ses onları da oldukları yerde yakalayıvermiştir. "Emrimiz gelince, Şuayb'i ve onunla beraber iman edenleri tarafımızdan bir rahmetle kurtardık; zulmedenleri ise korkunç bir gürültü yakaladı da yurtlarında diz üstü çöke kaldılar." (Hûd 11/94). Görüldüğü gibi aynı ifade Şuayp kavmi için de kullanılmaktadır.

Adı geçen kavimlerin peygamberlere karşı olumsuz tavır göstermeleri ve işledikleri günahta ısrar etmeleri ilahi azabı kaçınılmaz kılmıştır. Daha dünyada iken karşılaşılan bu azaplardan daha şiddetlisi ahrette olacaktır. Burada dikkate değer diğer bir husus ise şudur. Cezalandırılan toplumların günah işlemiş olmalarıdır. Yani hedef alınan şeyin öncelikle işlenen günah fiilinin olduğu bilinmelidir. Aynı fiillerin daima caza ile karşılık göreceği açık mesajdır. Hal böyle iken akıllıca davranmak şunu gerektirir. Öncelikle geçmiş kavimlerin helak olma sebepleri üzerinde derin tefekkür etmek ve bunun sonucu olarak da aynı hataya düşmemek için gerekli tedbirleri almak. Bunun en pratik yolu ise Peygamberlerin izini sürmektir. Bu manada şu gök kubbe altında peygamberlerden daha öncelikli kimse yoktur. İnsanı ve insanlığı mutlak felaha erdirecek olan da yine peygamberlerin yoludur.