Dilimizde, geçiciliği anlatan çok sayıda ifade vardır. Bunlardan biri de "üç günlük dünya" sözüdür. Bu söz gerçekten doğrudur. Hatta günlerin ikisi de yolda geçer. Her gün ayrıdır. Her güne düşen işler de ayrıdır. Yunus'umuz; "koyma bugünün işini yarına" dediğinde işler bugünkü kadar iç içe geçmiş değildi. Bugün yaşasaydı ne derdi diye merak ederim. Güne ait işleri yarım bırakmak insanın kaybıdır. "İki günü eşit olan ziyandadır" sözü, önemli olduğu gibi "bugün Allah için ne yaptın" sorusu da önemlidir.

Üç günlük dünyayı yolda zayi etmek de var. Hayat, değerlidir. Ondan daha değerli olan ise hayatın amacıdır. Amacı dışında kullanılan her şey israftır. Amacından sapmış hayat, değerinden uzaklaşmıştır. Öyle ya amacımız nedir? Gemisini kurtaran kaptan misali dünyamızı, dünyalığımızı kurtarmak mı? Günümüzün salgın belası, dünyacı olmak mı? Dünyada kalmak. Dünyaya takılmak. Dünyaya saplanmak. Yayılmak dünyaya. Eşyaya tav olmak... Bir gıdım dünyalığa fit olmak. Gömülmek dünyaya ve kaybolmak eşyanın içinde... Kaldı ki insanın eşyayla eşitlenmesi zulümdür. Ne kadar da dünyevî olan yanımız varmış.

Dinî olanla dünyevî olanın tam orta yerine denge çubuğu koyulmalı. Ölçü orada da öne çıkıyor. Her şey bir ölçü ile yaratılmıştır. Dinî olanı dünyaya, dünyevî olanı dine kurban etmek gerekmez. Tabi dünya kazancı, dinî hayatın iyileşmesi doğrultusunda değerlendirilmeli. Bu gelenek alt üst edilip dinî alandan kazanıp dünyevî alana yatırıma dönüştürülmemeli. Evet dinî alandan kazanıp dünyevî alana yatırım yapmak zulümdür.

Parçalanmışlığımızın arka planında biraz da işte bu dünyevîleşme yatıyor. Menfaat yarışı, yolları çatallandırıyor. Kalplerin arasına duvarlar çekiyor. Şu üç yer, şeytanın en uğrak yerlerindendir: marifet, siyaset ve ticaret. Ecdadımız bu üç alanın aralarına kalın duvarlar örmüş. Bu boşuna yapılmamış tabi. Osmanlının uzun süre ayakta kalmasını ve dünyaya hükmetmesini bu üç alanın arasını kesin hatlarla ayırmış olmasına bağlarlar. Bu işlerden birini tercih eden diğer ikisinden uzak durmalıdır. Herkes işini yapmalıdır. Alanında derinleşmenin imkânlarını zorlamalıdır. Kargaşaya meydan vermemek için sınırlara riayet edilmelidir.

En değerli olan, işini yapıp kenara çekilmektir. Eylemlerinin reklamcısı olmak, kişiyi küçültür. Ameli zayi eder. Bazı işler, aşırı titizlik ister. Bıçak sırtıdır adeta. Düştü düşecek, battı batacak türünden. Marifet, siyaset ve ticaret böyledir. Süt kaynatmaya çok benzerler. Malum süt kaynatmak, su kaynatmaya benzemez, dikkat ister. Süt ocaktaysa uzaklaşamazsınız. Derin yârenliklere dalamazsınız. Gözünüz hep sütün üstündedir. Öyle ki gözünüzü çektiğiniz an, sütün taştığı an olabilir. Sütü taşırmamak için; Allah'a, Resulü'ne Ulu'l-Emre sadakat şarttır. Tevhidin yolu bu, vahdetin yolu budur.

Niyet... Belki her şey değildir ama işin rengini belirleyen, niyettir. Durduğumuz yer, varacağımız yerden bağımsız değildir. Varacağımız yer, rengini durduğumuz yerden alır. Duruşumuz hangi istikamete... Kimlerle yan yanayız... Bu önemli. Kimin kıblesini paylaşıyoruz? Bunlar hayati öneme sahip. Hadi gelin konuyu bir ayetle toparlayalım. "Herkesin yöneldiği bir yön vardır. Öyle ise siz iyilikte birbirinizle yarışa girin. Nerede olursanız olun, Allah sizi bir yere getirecek (toplayacak)tır. Hiç şüphesiz, Allah her şeye kadirdir." (Bakara, 2/148.) Allah iyileri, iyilikleri, bu dünyada da toplayacak ve batıla karşı hakkın gücü mutlaka üstün gelecektir.