Her şeye rağmen hayat güzeldir. Hayat, insana emanet edilen bir değerdir. Emanet sorumluluk ister. Hayat, güzelliğini farklılıklarına borçludur. Farklılıklar birer ayet olarak okunmalı, zenginlik olarak görülmeli ve bütün renkleri ile muhafaza edilmelidir. Hayat, güzelliklerini insandan esirgemez. Ne var ki onun servis etme biçimi türlü türlüdür.

Mühim olan, ayrıntıda gizli olanı görebilmektir. Bunun için de gönül gözünü açık konuma getirmek icap eder. Bakmak, görmek için yeterli olmayabilir çoğu kere. Kur'an'ın kör tanımı farklıdır: "Doğrusu, gözler kör olmaz, asıl sinelerdeki kalpler körelir." (Hac, 46.)

Bir de her şeyi rakip, herkesi hasım görmek... Bu, en hafifinden aymazlıktır veya marazi mecranın psikonevroz ataklarından biridir. Veya eskilerin ifadesi ile ateh kabl-el miâd (erken bunama) durumudur. Oysa hayat bütün boyutları ile okunmayı ve derinlemesine anlaşılmayı hak ediyor. Tabii panik yapmadan, sükûnetle; öfkelenmeden, suhuletle; kabalaşmadan, merhametle... Hayat; bencilliği kaldırmaz, kibirden hazzetmez, cehaleti hoş görmez.

Kur'an, yeryüzünü ibret nazarıyla gezmeyi teklif eder. Yani yol almayı... Yolda olmayı, yolcu olmayı... Yolsuzluk kötüdür. Yolculuğun bir üslubu, bir kültürü vardır. Aceleye gelmez. Baştan savma olmaz. Rotası çizilmiş yolculuk lezzetlidir. Lezzeti seyrindedir. Tabiat, ağaçlar, dereler, tepeler, köyler, kasabalar, şehirler... Hepsi ders verir insana. Geçiciliğin ser levhaları gibidir. "Şüphesiz bu dünya hayatı geçici bir eğlencedir. Ama âhiret, gerçekten kalınacak yurttur." (Mü'min, 39).

Kur'an zamanın izafiliğine hükmeder. "Şüphesiz Rabbinin nezdinde bir gün, sizin saydığınız bin yıl gibidir." (Hac, 47.) Hayat, Âdem'den beri aynı minval üzere akıp gider. Değişmeyen olanı ise, önceki bir yazımızda söyle anlatmışız: "Her yerde iyi iyidir, kötü kötüdür. Herkes kendi vazifesini yapar. İyiler iyiliği, kötüler kötülüğü çoğaltıp dururlar. Dünya var oldukça bu ikisi de var olacaktır. Kur'an, bu yüzden Hz. Âdem'in iki oğlunu hikâye eder. Mühim olan Habil'in izini sürmektir. Bizim düsturumuz daima kötülüğü, iyilikle savmak olmalıdır. Biliriz ki iyilik, kötülükleri siler atar. İyiliğin karakteri böyledir." Buna mukabil bazılarına dürüst ol, çirkinleşme demek; balığa gökyüzünde uç, kuşa denizde yüz demek gibidir. Biz bunu da bildik. Kur'an, meseleye söyle bakar: "Herkes, kendi mizaç ve meşrebine (şekline) göre iş yapar." (İsra, 84.)

Eski yazımızdan bir alıntı daha yapalım. Buraya iyi gelecektir. "Elbette hata, insan var oldukça olacaktır. Hayat ile hata, at başı gider. Hatanın tükendiği yerde hayat da tükenmiş demektir. Dikkat edilmesi gereken, hatanın tercih edilip edilmemesidir. Tercihli hata, tüm güzellikleri siler süpürür. Bundan sakınmak lazım gelir."

Örgütlü kötülükle münferit mücadele yapılmaz. İmam Gazali'ye nispet edilen "Cahillerle tartışmayın; çünkü ben hiç yenemedim." sözü, vücut bulur kimi zaman. İyisi mi biz sözü yine Kur'an'a bırakalım: "Size söylediklerimin doğruluğunu yakında öğreneceksiniz. Ben işimi Allah'a bırakıyorum..." (Mümin, 44.) Öyle ise kendimizi aklamaya çalışmadan yol almaya devam edelim. Zira kötü ile kötü olunmaz bu bir düsturdur.

Kur'an, hakikate talip olanlara daima rehberlik eder. "İşte onlar, düşüncesizce söylenmiş bir söz işittiklerinde ondan yüz çevirirler ve bizim yaptıklarımızın sorumluluğu bize, sizin yaptıklarınızın sorumluluğu da size aittir; size selam olsun; Biz kendini bilmezlerle bir arada bulunmak istemeyiz derler. " (Kasas, 55.)

Noktanın koyulacağı yeri virgül kaldırmaz. Hayat nokta kadardır. Üzmeye değmez üzülmeye de... Ve nihayet, çağların aşındıramadığı, tarihin eskitemediği noktayı yine Kur'an koyar: "Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir." (Araf, 199.)

Olanca barbarlığa karşın, yaşasın insanlık!