Evren bir ölçü ile yaratılmıştır. Ölçüsüz bir şey olmadığı gibi amaçsız bir şey de yoktur. Mahlûkatın merkezine de insan konumlandırılmıştır. Süresi ilahi yasalarla belirlenen bir vakte kadar hayat bu minval üzere akıp gitmektedir. Yaratmada israf anlamına gelecek hiç bir şey yoktur. Her şey yerli yerincedir. Kendi dışındaki her şeyin emrine verildiği insan, bu anlam ağının neresindedir? Hükmedebilme yeteneğine sahip olduğu gibi israf edebilme hürriyeti de sadece insana mahsustur. Kâinatta başka hiç bir varlık bu konuda insanın eline su dökemez. Merkezde insan varsa sorunların merkezinde de yine insan aranmalıdır.

Kuran'a göre israf, bir şeyi var oluş amacı dışında kullanmaktır. Pek tabii ki "şey" tanımı insanı da kapsar. İnsan eğer var oluş maksadının dışına taşarsa kendi kendini israf etmiş olur. Bugünün sosyal ve ekonomik yapısı maalesef israf üzerine kuruludur. En çok israf edilen ise insandır. Kriz küreseldir ve kriz insan krizidir. İnsan kendi yerini bulmadıkça kriz de bitmeyecektir. İnsanı varoluş gayesinden saptıran kanallar kurutulmadan savruluş durdurulamayacak ve insanda kendi yerini bulamayacaktır.

Üzülerek belirtmiş olalım ki bugün insanı var oluş gayesinden saptıracak çok boyutlu israf kanalları hayatın bütün alanlarında etkisini hissettirmektedir. Kapitalizmin çılgın tüketim istasyonlarından biri olan yılbaşı kutlamaları biraz da bu zaviyeden ele alınmalıdır. Maruf olanla çelişen -içki, kumar, piyango vb.- ne varsa bu kutlamaların adeta mezesi durumundadır. Yine genel ahlak ilkelerine mugayir ne varsa eğlence adı altında bu kutlamaların sembolü olarak görülmektedir.

Nihayetinde bu çarkın dişlileri arasında başı dönen, feleği şaşan insandır. Kapitalizm, amacına ulaşmak için moda başta olmak üzere bütün araçlarını devreye almıştır. Onun etkileme ve yönlendirme yöntemleri şaşırtıcı türdendir. Hatta sizi istediği yöne çevirir, istediği yere baktırır ama siz, kendi kararınızla oldu sanırsınız. Öyle ki konfor tutkusuna müptela olan İnsan, haz, hız ve tüketim çılgınlığı girdabında israf edildiğinin farkında bile değildir.

Kur'an, Lut kavminin çirkin fiilini (livata) müsriflik olarak beyan eder (Araf, 7/80,81). Yine Kur'an'da müminler, yaptıkları hataları israf olarak niteler ve bu israflarından dolayı bağışlanma dilerler (Al-i imran, 3/47). İnsan için çizilmiş olan sınırları aşmayı israf olarak gören Kur'an müntesipleri bile ekseriyetle kendilerini bu çarkın dışında tutamamışlardır.

Yeni yıla girerken üç boyutlu bir tefekküre ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır.

Birincisi, geçen bir yılın ve koca bir ömrün muhasebesini yapmak. Her can kendine şunu sormalıdır. Ben neyi önceledim, neyi erteledim? Öncelediğim şeyler gerçekten öncelenmeyi hak eder öneme sahip miydi? Ertelediğim şeyler acaba öncelik vermem gereken şeyler miydi? Bilerek ya da bilmeyerek hangi alanlarda ne tür israflara kapı araladığımızın muhasebesini yapmalıyız. Yeni yıla israf kapılarını kapatarak girmemizin imkânlarını oluşturmalıyız.

İkincisi, şu anki durumumuzu ve duruşumuzu gözden geçirmek. Nerede duruyorum, nereye doğru duruyorum ve kimin yanında, kimin karşısındayım sorusunu kendimize sormalıyız. Zaman tüneli gerçek olsa, bizi İbrahim (as) dönemine yaklaştırsalar, duruşumuz onun duruşuyla nerede ve ne kadar kesişir? Yoksa duruşumuz daha çok Nemrut'un duruşuyla mı benzeşir? Yönümüz Kâbe'ye mi bakar, Roma'ya mı?

Üçüncüsü, gelecek planlaması yapmak. İktisadi durumumuzdan itikadi durumumuza, aile hayatımızdan toplumsal hayatımıza bütün alanlarda bizi fert, aile, millet ve devlet olarak daha iyi seviyelere ulaştıracak planlamalar yapmalıyız. Kim ne iş yapıyorsa, yaptığı işi en iyi, en doğru, en verimli ve en estetik biçimde yapmalıdır. İşte o zaman amelimiz, salih amel hüviyeti kazanacaktır. Salih amelin ödülünü ise Kur'an, doğrudan cennet olarak beyan eder. Var olan imkânları iyi değerlendirip, yeni imkânlar oluşturmanın çabası içinde olmalıyız. Eski dostlarımızı israf etmeden yeni dostluk köprüleri kurmanın peşinde olmalıyız. Oluşturulan imkânları salih amele dönüştürme hedefi en değerli hedef olacaktır. Yine kurulan dostlukları insanlığın faydasına olacak şekilde devam ettirmek en değerli çaba olacaktır.
Yeni yılımız hayrolsun...