Hayatın ne sorunları biter ne de ihtiyaçları. Sorunların çözümünde orta yolu izlemek en iyisidir. İhtiyaçları karşılama konusunda da. Sorun insan içindir. Her zaman olacaktır. Hatta cennete değin sürecektir. İhtiyaçları karşılamak hayatın yasasıdır. Ekmeğinin peşinde olmak, helal lokma derdine düşmek ibadet mesabesindedir. Ne var ki hayatın akıntısına kendini kaptırıp, savrulmakta insanın meselesidir.

İnsana düşen, yaratılışına yerleştirilen dengeyi, yaşamına da yansıtmasıdır. İnsanı dik tutacak olan işte bu dengedir. Hedefe vardıracak olan da zaten orta yoldur. Bunu tutturmanın sıradan, kolay bir şey olduğunu söylüyor değilim. Ama bir yolu da yok demiyorum.

Ya ne diyorum?
Bakın fedakârlık diye bir kavramımız var. Tarih boyunca bu kavrama başvuranlar hep kazançlı çıkmışlardır. Birçok meseleyi kökünden çözebilecek güce sahiptir fedakârlık.

Gerek sorunların çözümü, gerekse ihtiyaçların karşılanması ortak bir çizgide buluşmak ve asgari müşterekte ittifak etmekle mümkün olabilir. Düşünce ve davranışlarınızda "orta yolu tutun, istikametten kopmayın" (Müslim) buyuran Allah Resulü, her zaman olduğu gibi esaslı bir ders vermektedir.

Orta yolun bulunmasında hüsn-ü zan ilkesi çok önemlidir. İnsan gün içinde farklı psikolojik halleri yaşayabilir. İnsanın sinirli, öfkeli, neşeli, umutlu, umutsuz durumları olabilir. İnsan hangi iklimi yaşıyor olursa olsun hüsn-ü zan limanına sığınarak orta yolu tutturabilir. Hüsn-ü zan öylesine değerlidir ki ona ibadet bilinciyle tutunmak icap eder. O, bunu fazlasıyla hak ediyor.

Kişi fırtınalı bir iklimi yaşıyor olabilir. Beklemediğiniz bir anda esip gürleyen biriyle burun buruna gelebilirsiniz. Bu fırtınanın sebebi de siz olmayabilirsiniz. Ona esme gürleme fırsatı vererek az sonra onun dingin bir iklime geçmesini sağlayabilirsiniz. Fırtınaya fırtınayla karşılık verilmezse birçok sorunun önüne geçilmiş olur. Ortak bir çizgi yakalanmış olur. "Öfke şeytandandır. Şeytan ateşten yaratılmıştır. Ateşi (ateş değil) su söndürür." Bu hadisi şerif bize yol gösterir, erkân öğretir.

Olmak her şeyin başıdır. Orta yolu tutturmanın da. Görünmeye çalışmak olmamışlıktır. Olanların böyle bir çabaya ihtiyacı zaten yoktur. İhtilafı kendini ispatlamak için fırsata dönüştürme hastalığı çiğliğin dışa vurumudur. Özgüven, kendini ispatlama derdine düşmeye manidir. Kendini ispat etmeye yeltenen kişi iç tutarsızlık içindedir. Olgunluk, olmanın ve pişmenin en büyük kanıtıdır.

'Ân'a mahkum olmak küçük insanların işidir. Hayat çizgisi yaşanılan andan ibaret değildir. Duygular da tekdüze değildir, düşünceler de. Maruz kalınan duygusal sıkıntıların eceli vardır bilinmeli... Karşımıza dikilen fiziksel bariyerlerin kalıcı olmadığı fark edilmelidir. Önemli olan zihin bariyerlerini aşabilmektir. Gerisi gelir. Kendisi de fani olan dünyamızda geçici olmayan ne olabilir ki? Bu yaklaşım kişiyi tutsaklıktan kurtaran yaklaşımdır. 'Ân'ın geçiciliğine tutunarak hayatı hapishane olmaktan kurtarmak mümkündür.

Bir de kişiyi ortak çizgiden savuran bir yaklaşım vardır. Muhatabını değiştirmeye kalkışma çabası. Mizaçlar türlü türlüdür. Herkes yaratılış bakımından özgün bir kimliğe sahiptir. Hz. Ebubekir'i Hz. Ömer, Hz. Ömeri Hz. Ebu Bekir yapmaya kalkışmak yersizdir. Zaten böyle bir işe kalkışıp sonuç alan da olmamıştır. İnsan kendi mizacını değiştirmeye bile güç yetiremezken başkalarını düzeltmeye çalışması beyhudedir. Hem hayatın yasası gereği her mizacın doldurduğu bir boşluk vardır. Gereksiz zorlamalarla hayatı orta yerinden kırmamak lazım gelir.