![]()
Dr. Talip AKBAŞ
takbas5@hotmail.com
SAKINCALI MEALLERİ NE YAPMALI?
01/06/2025 Modernist yaklaşımlarla veya usulden yoksun geçici heveslerle yapılan kimi Kur'an mealleri, büyük bir cüretle Allah'ın ayetlerini bağlamından kopararak, modern aklın kabulleri doğrultusunda güncel ideolojilere uygun hale getirme çabası ile şekillenmektedir. Elbette böyle bir saikle yapılan meallerde ayetler, tarihsel, dilsel ve kültürel zeminden koparılarak mesajın içerdiği orijinal anlamı muhafaza edilemeyecek ve dolayısı ile Kur'an'ın anlamına yönelik tahrif kaçınılmaz olacaktır. Diğer yandan bâtınî yorumlar, zayıf hatta uydurma rivayetler, sübjektif değerlendirmeler etrafında yapılan meallerde ayetler bağlamından koparılarak mesajın içerdiği kendi anlam örgüsü korunamayacak dolayısı ile Kur'an'ın anlam bütünlüğü bozulacak ve aynı şekilde ayetlerin anlamına yönelik tahrif kaçınılmaz olacaktır. Bu yaklaşımlar çağları aşıp gelen Kur'an'ın evrensel kimliği ile uyumlu olmayan, her topluma hitap niteliği taşıyan ilahi mesajı daraltan ve hatta çoğu kere onu yozlaştıran bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımlar karşısında ilgisiz kalmak elbette ilmi sorumluluk ile bağdaşmayacaktır. Bize göre Kur'an'ın maksadını gölgeleyen, birtakım sapmalara kapı aralayan bu iki aşırı yaklaşımdan birini seçmek durumunda olamayız ve buna bizi hiç kimse icbar etmemelidir. Öte yandan bu iki yanlış anlayışla mücadele ederken yasaklama, toplatma gibi yöntemlere tevessül etmek yerine geleneksel ve modern ilmi yöntemler ışığında daha yapıcı üçüncü bir yolun imkan dahilinde olduğu görülüp kabul edilmelidir. Esasında bu gibi durumlar karşısında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini bize gösteren hem tarihi tecrübe birikimimiz hem de önemli güncel uygulamalarımız bulunmaktadır. Mesela Selçuklular döneminde Mısır'da Kurulan ve Şii düşüncesinin bir üssü olarak görev yapan el-Ezher Camii'ne karşı devlet imkanları ile kurulan ve sünniliğin ihyasını amaçlayan Nizamiye Medreseleri, Şii-Sünni rekabetin ilmi düzlemde dengelenmesi çabasının iyi bir örneğidir. Kuran meallerine yönelik anlam tahriflerinin bertaraf edilmesini de yasaklama yerine tıpkı Nizamiye Medreseleri'nin yaptığı gibi çatışma yerine makul bir çizgide yapıcı bir rekabetle yürütmek belki de daha iyi sonuç verecektir. Yine güncel olarak Diyanet İşleri Başkanlığı'mızın Mushafları İnceleme Kurulu -ki oldukça yetkin hocalardan oluşur- marifeti ile icra ettiği Mushaf'ın son sayfalarından birine vurulan başkanlık mührü, o Mushaf'ın kurul tarafından titizlikle tetkik edildiği ve hatalardan arındırıldığı anlamına gelir. Böylece toplumun her ferdi mühürlü Mushaf'ın resmi ve güvenilir olduğunu bilir böylece o Mushaf'ı gönül rahatlığı ile alır ve okur. Bu yöntem meal için de uygulanabilirliği olan bir yöntemdir. Geniş ve alanında uzman hocaların bulunduğu ilmi bir komisyon tarafından mealler, objektif ve usulî kriterlerle incelenip bariz sapma durumlar varsa onlar gözden geçirilir ve tashihi yapılabilir. Komisyonun onayı ile o meal hem ilmi yönden muteber sayılacak bir seviyeyi ifade eder hem de halkın yanlış yönlendirilmesinin önüne geçilmiş olur. Şu bir gerçek ki toplumda meşruiyet zemini geniş olan bir komisyonun onayından geçemeyen meallere, sınırlı sayıda insanın ve marjinal grupların dışında kimse itibar etmeyecektir. Böylece ilmi bir tutarlılığı temsil etmeyen bu mealler, ademe terk edilecektir. Söz konusu bu iki yöntem sağlıklı ve verimli bir biçimde işletilmesi farklı anlayışlara karşı gösterilen toleransı doğuracak o da ortak yaşam kültürünün gelişip güçlenmesine hizmet edecektir. Ayrıca bu tercih edilen bilginin kıymet gördüğü ortam sayesinde hem marjinalleşmelerin önüne geçilmiş hem de özgür düşünme alanları daraltılmamış olacaktır. İnsanlığın önemli değerlerinden olan inanma ve ifade hürriyeti gibi temel ilkeleri örselemeden ilim ve entelektüel sorumluluk çerçevesinde hayatın her alanında denetim olabileceği gibi Kur'an meallerinin denetimi de mümkündür. Şu hakikat hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir ki; Kur'an üstün bir ilahi nitelik taşıyan ve insanı muhatap alan ve insanın dünya ve ahiretini doğrudan konu edinen bir kitaptır. Kur'an'a muhatap olan her fert ve her toplum onu lafzıyla, anlamıyla, ahkam ve ahlakıyla hem korumalı hem de onun koruması altında olduğu bilincini taşımalıdır. Onun lafzını ve anlamını korumak, ancak işin uzmanı kişilerce oluşturulacak çoklu akıl sisteminin devreye alınması ile mümkün olabilecektir. Bilinmelidir ki metodolojik disiplinden kopuk ve ilmi tutarlılıktan uzak düşen her meal çalışması, anlam kargaşası oluşturacak ve Kur'an'ın anlaşılmasını iyice zorlaştıracaktır. Bu bakımdan Kur'an meallerinin denetime tabi tutulmasını düşünce hürriyetine bir sansür olarak görmemek gerekir. Aksine denetim, ilmi noktada bir teminat işlevi görür. Almanların bu konuda kalıplaşmış şöyle bir sözleri vardır; "Vertrauen ist gut, Kontrolle ist besser." (Güven iyidir, kontrol daha iyidir.) Denetim, gelişimin ve daha iyinin ana rahmidir. |
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
SEKİZ NİSAN'DA UHUD DAĞINDAYIZ - 07/04/2025 |
Sekiz Nisanda Uhud Dağındayız |
SORUN NE DOSTUM? - 31/01/2025 |
Sorun ne dostum? |
SAPTIRILMIŞ HAYATLAR, ÇÖKERTİLMİŞ AİLELER Mİ İSTİYORSUNUZ - 21/12/2024 |
Saptırılmış Hayatlar, Çökertilmiş Aileler mi İstiyorsunuz |
MÜSLÜMANLARIN TEMSİL SORUNU VE GELECEK PERSPEKTİFLERİ - 13/11/2024 |
Müslümanların Temsil Sorunu ve Gelecek Perspektifleri |
ORTALIK KOÇTAN GEÇİLMİYOR - 04/12/2023 |
Ortalık Koçtan Geçilmiyor |
ELEŞTİRİ YETKİNLİK GEREKTİRİR - 25/09/2023 |
ELEŞTİRİ YETKİNLİK GEREKTİRİR |
KULLUK ÖZGÜRLÜK MESELESİDİR - 14/03/2023 |
Kulluk Özgürlük Meselesidir |
53. YILA GİRERKEN - 14/01/2023 |
53. Yıla Girerken |
TÜKETİM İSTASYONU YILBAŞI - 28/12/2022 |
Tüketim İstasyonu Yılbaşı |
![]() |